Bebek Uyku Düzeni Nasıl Olmalıdır?

Bebek uyku düzeni bir rutin haline gelene kadar anne-babalar için oldukça yorucu bir süreç olabiliyor. Bu süreçte bebeği iyi tanımak, ihtiyaçlarını anlamak ve uykuya dair mesajlarını iyi yorumlamak gerekiyor.

Özellikle yeni doğan döneminde neredeyse günün tamamını uyuyarak geçiren bebekler, büyümelerine paralel daha az uyumaya başlıyor. Bebeklere sağlıklı bir uyku düzeni kazandırmak için ebeveynlere oldukça fazla iş düşüyor. Ancak bebeğe uyku alışkanlığı kazandırmak sanıldığı kadar kolay bir iş olmuyor. Bir uyku rutini oluşturmak, gece-gündüz farkını öğretmek, kendi kendine uykuya dalmasını sağlamak zaman gerektiriyor. Ve gerçekçi olalım çocuklar uyku alışkanlığı kazanana kadar anne-babaları uykusuz geceler bekliyor.

Bebek dünyaya gözlerini açtığı ilk andan itibaren her ay, hatta kimi zaman her gün uyku düzeni farklılık gösteriyor. Bir türlü sağlıklı bir düzene oturamayan uyku alışkanlığı anne-babaları ‘bebek uyku düzeni nasıl olmalı’ diye arayışa itiyor. Genel kabul göre bebek uyku düzeni tablosu bulunuyor. Bebeklerde uyku konusunu anlayabilmek için bu tabloyu ay ay incelemek gerekiyor.

0-1 Ay Yenidoğan Dönemi

Bebeğin hayatla tanıştığı günler dünyaya alışma süresi olarak adlandırılıyor. Henüz gece ve gündüz farkını bilmeyen bebekler bu süreçte günün neredeyse tamamını uyuyarak geçiriyor. Bu dönemde uzmanlar genelde bebeklerin 2-3 saat aralıklarla uyandırılıp emzirilmesini öneriyor. Bebeklerin henüz küçücük olan mideleri uzun süre tok tutacak kadar çok süt ya da mama alamadığı için sık sık emzirmek, büyümelerine destek oluyor. Ancak bu dönemde bebekleri uyandırmak hiç kolay olmuyor. Ayak altlarını gıdıklamaktan, soymaya kadar bir dizi faaliyet sonucu uyandırılan bebek meme emer emmez yeniden uykuya dalıyor. Bebek uyku düzeni tablosunda en uykucu dönem bu dönem oluyor. 30-45 dakika gibi kısa sürelerde uyanık kalan bebekler yeniden uykuya dalıyor.

Bebeklerde Uyku Düzeni Tablosu

1-3 Aylık Dönem

Yavaş yavaş çevreye ilgi göstermeye başlayan bebekler bu dönemde yaklaşık 16-17 saat uyuyabiliyor. Uyanık kalma süreleri her geçen gün artan bebekler 3 aylık dönemde yaklaşık 1-1.5 saat kadar uyanık kalabiliyor. Bu dönemde de henüz gece-gündüz farkındalığı bulunmuyor ancak oluşması için ilk adımların atılması gerekiyor. Örneğin; gündüz yaşanan tv, sokak ya da insan sesi gibi doğal sesler ve gün ışığının gündüz algısının oluşabilmesi için bebekten çok uzak tutulmaması gerekiyor. Yani gündüz uykusunda sesleri susturmak, odayı karartmak bebeğin gündüz ve gece farkını anlamasını güçleştiriyor. Gece uykusunda ise mümkün olduğunca sessizlik sağlamak, karanlık bir odada uyutmak gece kavramının oluşmasında faydalı oluyor. Ayrıca bebeğe gece ve gündüz kavramlarını öğretmeye çalışırken gündüz mümkün olduğunca çok oynamak ve bebekle konuşmak daha fazla uyanık kalmasını sağlamak ve asıl uykusunu geceye çekmek adına yararlı olabiliyor. Gece ise bebekle mümkünse hiç konuşmamak yalnızca emzirip beşiğine koymak gerekiyor. Böylece gece saatlerinde uyaran sayısı azaltılıp uyku süresi artırılabiliyor.

Yenidoğan döneminde bebekler ellerini, kollarını bilinçsizce hareket ettiriyor, kimi zamanda aniden sıçrıyorlar. Yenidoğan bebeklerde görülen bu ani sıçrama hareketlerine moro refleksi adı veriliyor. Bebek 3. Aya geldiğinde ortadan kaybolan bu refleks ilk dönemlerde bebeğin sık sık kendini uyandırmasına sebep oluyor. Bu sebeple bebekler bu dönemi atlatana kadar rahat bir uyku uyuyabilmelerini sağlamak için kundaklanabiliyor.

3-6 Aylık Dönemde

Bebek uyku düzeni tablosuna göre bu dönemde bebekler hala günde 3 uykuya ihtiyaç duyuyor. Uyku ve uyanıklık aralarındaki saat ise bu aylarda 2 saate çıkıyor. 2 saat uyumadan duran bebek bu sürenin sonunda yoruluyor ve uyku ihtiyacı duyuyor. Bu dönemde bebekler günün 15 saatini uyuyarak geçirebiliyor. Bu total uyku süresinin gece 10 gündüz ise 5 saat olması yeterli oluyor. Gece 5 veya 6 saatlik uykunun ardından bebekler beslenme ihtiyacı duyuyor. Ancak bebeğiniz normalde uyuyorken bu aylarda gece sık sık uyanmaya başladıysa aldığı süt miktarının ona yetmeme ihtimalini de değerlendirmeniz gerekiyor.

Bu aylarda da bebeğe bir uyku arkadaşı edindirmek de faydalı olabiliyor. Böylece bebek hem yatağını benimseyip seviyor hem de kendini yalnız hissetmiyor.

Birbirinden sevimli uyku arkadaşı ürünlerini incelemek için lütfen tıklayın.

• 

6-9 Aylık Dönem

Bebekler bu aylarda da gündüz 1-2- saatlik 3 ayrı uykuya ihtiyaç duyuyor. Gece uykusuyla birlikte ise toplamda yaklaşık 14 saat uyuyorlar. Bu dönemde bebeklerin uyanık kalma süresi 3.5 saati bulabiliyor. Midesinin büyümesiyle ve ek gıdaya geçişle birlikte daha fazla beslenen bebeklerin gece beslenmek için uyanmaları bu aylarda son bulabiliyor. Tabi bu her bebek için geçerli değil. Bazı bebekler hala 1 2 defa gece beslenmesi isteyebiliyor.

9-12 Aylık Dönem

Bu aylarda bebekler 12-14 saat uyuyabilirler. Bunun 12 saatini gece kalan 2 saatini ise gündüz uyuyabilirler. Bu aylarda gündüz uyku sayısı da 3’ten 2’ye düşüyor. Hatta kimiz zaman 12. Aya doğru bebeklere tek uyku bile yetebiliyor. Artık daha faal olan, daha çok oyunlar oynayan ve çevresini keşfeden çocuklar büyüdükçe özellikle gündüz uyku süreleri de azalıyor.

12-18 Aylık Dönem 

Bebekler bu aylarda toplamda 12 saat uyuyabiliyor. Gün içinde ise çoğunlukla tek uyku yapıyor. Yalnızca 1 veya en fazla 2 saat süren bu uykular bebeklere yetiyor.

18-24 Aylık Dönem 

Artık bebek değil çocuk kabul edilen minikler bu dönemde de gündüz tek uyku yapıyor. Gün içinde ise toplam 12 saat uyuyabiliyor.

Buraya kadar bebek uyku düzeni nasıl olmalı sorusunun cevabını aradık. Şimdiye dek anlattığımız her şey olması gereken düzen ve saatler. Ancak bebekler söz konusuysa eğer her şey nizami olamıyor. Bebeklerin uykusu; gaz, diş çıkarma, ayrılık kaygısı gibi pek çok nedenle aksayabiliyor.

Olması Gerekeni Anlattık. Peki Ya Olan?

Yenidoğan döneminde beslenmek için bile uyandırılamayan bebekler gaz problemlerinin başlamasıyla birlikte bir anda değişiyor. İlk günlerde bebeğin bu denli uzun saatler uyuması anne babaları şaşırtarak, uyku düzeninin böyle gideceği yanılgısına sebep oluyor. Ancak bebeklerin mide-bağırsak sistemlerinin tam olarak gelişmemiş olması beraberinde gaz sancılarını da getiriyor. Gaz sancılarının başlamasıyla birlikte uykusuz gecelerde geliyor.

Bu sebeple özellikle ilk aylarda yoğun gaz sancısı nedeniyle bebekler uyumakta zorlanıyor. Kimi zaman da saatler süren uyutma çabalarından sonra tam daldı derken yarım saate uyanıyor. Bağırsak gelişimi tamamlandığında ise yani yaklaşık 4. Ayda gaz problemi son buluyor. Bu dönemde bebeğe gaz masajı yapmak, ılık duş aldırmak, gaz damlası kullanmak ve her emzirmede mutlaka gazını çıkarmak faydalı olabiliyor.

Peki gaz problemi bittikten sonra bebekler, bebek uyku düzeni tablosunda olduğu gibi saati saatine, mışıl mışıl uyuyor mu? Tabi ki hayır! Bu kez de diş çıkarma dönemi başlıyor. Bebeklerin bazıları 4 geneli ise 6. Aydan sonra diş çıkarmaya başlıyor. Diş çıkarma ise kimi zaman ateş, yoğun salya akıntısı, damaklarda kaşıntı ve ağrı gibi etkilere sebep oluyor. Bu da bebeklerin uykusunu kaçırmaya elbette yetiyor.

Bebeklerde Fiziksel Beceri Değişimi

Ayrıca bu aylarda bebeklerin fiziksel becerileri de gelişiyor. Dönme, başlarını kaldırmaya, kol ve bacaklarını oynatmaya başlıyorlar. Kimi zaman bebeklerin bu yeni becerileri de sık sık uyanmalarına sebep olabiliyor.

9. aydan sonra ise bebekler ayrılık kaygısı yaşamaya başlıyor ve bu da gece sık sık uyanmalarına sebep oluyor. Her geçen gün biraz daha bilinçlenen bebekler bu dönemde daha fazla ilgi bekliyor. Bu sebeple yatağa koyar koymaz uyanmaları, sürekli anneyi istemeleri ve sık sık uyanmaları artabiliyor. Bu dönemde bebeğin kendini güvende hissetmesi oldukça önemlidir.

Kimi zamanda bebekler karnı tok, altı temiz olmasına rağmen sık sık uyanmaya ve ağlamaya devam ediyor. Bu durum genellikle bebeğin alışkanlığından kaynaklanıyor. Gece her uyandığında meme vermek ise bu duruma kesinlikle çözüm olmuyor. Bebek anneyi daha çok yanında istiyor ve her uyandığında yeniden uykuya dönebilmek için emmeye ihtiyaç duyuyor. Kontrollü bir şekilde saat başı meme emmeye son verilmesi gerekiyor.

Emekleme ve yürüme becerilerinin kazanılmasının ardından bebekler bunları gece uyandığında da tekrar etmek istiyor. Beşiğe tutunarak ayağa kalma, beşikte gezme sıklıkla görülüyor.

Ayrıca bebek kaç aylık olursa olsun uyanık kaldığı süre çok uzarsa yorgun düşüyor ve uykuya dalması daha da zorlaşıyor. Yorgun bebekler hem uykuya geç dalıyor hem de sık sık uyanıyor. Bu sebeple bebeklerin uyku işaretlerinin takip edilmesi gerekiyor. Gündüz uyku süreleri de gece uykusunu etkiliyor. Eğer bebeğinizin gündüz uyuması gereken maksimum süre 2 saat ise ve bebek bu süreyi geçirdiyse yani gündüz 3-4 saat uyuduysa bu gece rahat uyuyamayacağı anlamına da geliyor. Bebeklerin sağlıklı gece uykusu için gündüz uyuması gereken saatten fazla uyutulmaması gerekiyor.

Bebek Uyku Düzeni Nasıl Sağlanır?

Bebek uyku düzeni nasıl sağlanır sorusunun cevabını ararken ilk olarak bebeğinizi çok iyi tanımalısınız. Göz kaşıma, kulakla oynama, esneme gibi belirtilerin değerlendirilmesi ve bebeğin mutlaka zamanında yatağına yatırılması gerekiyor. Malum büyüme hormonu gece salgılanıyor. ‘Uyusun da büyüsün’ sözünü yerine getirebilmek için bebeklere sağlıklı uyku alışkanlıkları kazandırmak gerekiyor.

Sağlıklı uyku alışkanlığı kazandırabilmek için bebeğinizi yatırmadan önce bir takım uyku rutinleri oluşturabilirsiniz. Örneğin; gece uykusundan bir süre önce ılık bir duş aldırma, altını değiştirmek beslemek ve yatağına koymak güzel bir sıralama olabiliyor. Gece uykusu öncesinde çocuğa ninni söylemek ya da masal okumak da yararlı oluyor.

Bebek uyku düzeni nasıl sağlanır sorusunun cevapları arasında kesinlikle bebeği sallamak, kucakta uyutmak gibi davranışlar bulunmuyor. Bu davranışlar bebeğin kendi kendine uyuyamamasına ve her uyandığında yeniden desteğe ihtiyaç duymasına sebep oluyor. Bu sebeple ne kadar erkenden bebeğinizin emzirip ya da mamasını verip henüz uyumamışken yatağına koyarsanız, kendi kendine uyuyabilmesi için o kadar faydalı oluyor.